"Neoliberalisme
is een fascisme"
Manuela
Cadelli, voorzitter van de Franstalige organisatie Association
Syndicale des Magistrats, noemt het neoliberalisme een vorm van
fascisme. Deze ideologie vervormt de taal om haar doelstellingen te
verwezenlijken en staat uitsluitend ten dienste van een 'kaste boven
de rest', die haar eisen tot 'bezuiniging' aan iedereen oplegt, behalve
aan zichzelf.
Manuela Cadelli *
Association Syndicale de Magistrats
DeWereldMorgen Vertaaldesk
7 maart 2016
De tijd van de retorische voorzichtigheid
is voorbij. Het is nu beter om de dingen bij hun echte naam te noemen
om een gepaste gezamenlijke democratische reactie mogelijk te maken,
zeker in de openbare diensten.
Het liberalisme is een van de politiek-economische
doctrines ontstaan uit de Verlichting. Die had tot doel de Staat de
nodige afstandelijkheid op te leggen om de burgerlijke vrijheden en
de democratische emancipatie van de burgers mogelijk te maken.
Het liberalisme is de motor geweest
van de opkomst en de ontwikkeling van de westerse democratieën.
Neoliberalisme daarentegen is een visie
op een soort totalitaire economie die elk gebied van onze samenleving
en elke periode in ons tijdperk raakt. Het is een vorm van extremisme.
Neoliberalisme en de totale onderwerping
Fascisme wordt gedefinieerd als de
onderwerping van alle onderdelen van de staat aan een totalitaire
en nihilistische ideologie.
Ik vind dat het neoliberalisme een
vorm van fascisme is, omdat dit economisch model niet enkel democratische
regeringen onderwerpt, maar ook elk onderdeel van ons denken. De staat
is nu ten dienste gesteld van de economie en de financiële instellingen,
die haar onderwerpen en bevelen, waardoor ze zelfs het algemeen welzijn
verdringen.
De door de financiële instellingen
geëiste overheidsbezuinigingen zijn uitgegroeid tot superieure
waarden die de politiek vervangen. Besparen verhindert voortaan het
nastreven van elk ander openbaar nut. Het neoliberale principe van
de budgettaire orthodoxie gaat zelfs zover dat ze doet alsof het in
de grondwet van de staten staat. Zo wordt het begrip openbare dienst
belachelijk gemaakt.
Het nihilisme dat daaruit voortkomt
heeft mogelijk gemaakt om het universele denken en de meest voor de
hand liggende humanistische waarden aan de kant te zetten: dat zijn
solidariteit, broederschap, respect en integratie van iedereen in
alle verscheidenheid.
Zelfs de klassieke economische theorie
wordt er door verworpen: werk maakte vroeger een onderdeel uit van
de vraag en de arbeiders werden in die context gerespecteerd. De internationale
financiële wereld heeft van werk een eenvoudige variabele gemaakt,
onderhevig aan 'aanpassingen'.
Vervorming van de taal
Elk totalitarisme is vooral een perversie
van de taal. Zoals in de roman 1984 van George Orwell heeft het neoliberalisme
zijn eigen Newspeak en communicatie- elementen die de werkelijkheid
vervormen. Zo vloeit elke budgettaire bezuiniging voort uit de 'modernisering'
van de betrokken sectoren. De armsten onder ons krijgen geen terugbetaling
meer voor bepaalde gezondheidszorgen, ze gaan niet meer naar de tandarts?
Het is een teken dat de 'modernisering' van de sociale zekerheid op
gang is gebracht.
Abstractie domineert in het openbare
woordgebruik om menselijke gevolgen uit te gommen. Als het over migranten
gaat, is het 'onontbeerlijk' dat hun opvang geen 'trend' creëert
die niet zou kunnen worden opgevangen door onze financiële middelen.
Op dezelfde manier krijgen sommige mensen het etiket 'hulpbehoevend'
omdat ze moeten leven van nationale solidariteit.
Evaluatiecultuur
Dit sociaal darwinisme domineert en
legt iedereen de striktste prestatie-eisen op: verzwakken is vergaan.
Onze culturele fundamenten zijn omgegooid: elk menselijk basisprincipe
wordt gediskwalificeerd of gediscrediteerd omdat het neoliberalisme
een monopolie claimt op het rationalisme en het realisme. Margaret
Thatcher gaf het al aan in 1985 : “There is no alternative”.
Al de rest is maar 'utopie', 'waanzin' en 'regressie'. De voordelen
van het debat en conflictsituaties worden gediscrediteerd aangezien
in deze visie de geschiedenis enkel bepaald wordt door 'noodzaak'.
Deze subcultuur houdt in zichzelf een
existentiële bedreiging: de afwezigheid van prestatie veroordeelt
tot verdwijning. Terzelfdertijd wordt iedereen beschuldigd van 'inefficiëntie'
en verplicht tot 'rechtvaardiging' voor alles. Het maatschappelijk
vertrouwen wordt ze gebroken.
'Evaluatie' zwaait de scepter en met
haar de bureaucratie. Die legt een definitie en een overvloed van
objecten en indicatoren op waarnaar men zich moet 'conformeren'. Creativiteit
en kritische geest' worden verstikt door 'beheer'. En iedereen moet
berouw tonen over zijn 'verspilgedrag' en de 'inertie' waaraan hij
zich schuldig maakt.
Justitie wordt verwaarloosd
Deze neoliberale ideologie leidt tot
een geheel van normen die de strijd aangaat met de wetten van het
parlement. De democratische kracht van het recht wordt zo ondergraven.
Recht en de juridische procedures, die de concretisering van vrijheden
en emancipatie vertegenwoordigen en het verhinderen van misbruiken
oplegt, zijn voor deze ideologie 'obstakels' geworden.
Op dezelfde manier moet ook het overheidsdepartement
justitie, dat toch verondersteld wordt in te gaan tegen elke vorm
van overheersing, onderworpen worden aan deze ideologie. De Belgische
justitie krijgt daarom te weinig financiële middelen om haat
taken te vervullen.
In 2015 was de Belgische justitie de
laatste in de Europese ranglijst van alle staten tussen de Atlantische
Oceaan en de Oeral. Op twee jaar tijd is de regering erin geslaagd
om haar onafhankelijkheid te ontnemen die zij had gekregen van de
Grondwet. Die onafhankelijkheid had justitie in het belang van de
burger zodat zij het tegengewicht kon zijn die van haar verwacht wordt.
Het neolineraal project is overduidelijk: er mag geen recht meer bestaan
in België.
Een kaste boven de rest
De dominante neoliberale klasse past
op zichzelf niet hetzelfde recept toe dat ze oplegt aan gewone burgers,
omdat voor haar een 'goed georganiseerde bezuiniging' altijd een zaak
van de 'anderen' is. Frans econoom Thomas Piketty heeft het perfect
verwoord in zijn boek Kapitalisme in de eenentwintigste eeuw, zijn
studie over ongelijkheid en kapitalisme (zie Thomas
Piketty: de recensie).
Ondanks de crisis van 2008 en de roep
voor meer ethiek die eruit volgde, is er niets gedaan om de financiële
wereld aan te pakken en te onderwerpen aan de eisen van de maatschappij.
Wie heeft er voor die crisis opgedraaid?
De gewone mensen, u en ik.
* Manuela Cadelli is voorzitter van de Association
syndicale des magistrats, een Franstalige vereniging "die
de burger wil betrekken bij de openbare dienstverlening van het gerecht,
de democratische functionering van justitie wil verzekeren, de onafhankelijkheid
van rechters wil garanderen en banden met de bevolking wil creëren
om het vertrouwen in het gerecht te herstellen". De opinie Le
néolibéralisme est un fascisme verscheen op 3 maart
2016 in de krant Le Soir en werd vertaald door Maite Lerate.
Manuela
Cadelli
Association
Syndicale de Magistrats
DeWereldMorgen
Vertaaldesk
